Wednesday 3 September 2008

Das Oreme gesind - Songs of labor

by Morris Rosenfeld

Es shteyt eyn oreme gesind`
In korthoys far dem rikhter,
Farmatert, fun lebn mid,
Mot mogere gesikhter.
Der foter is a kranker man,
Di muter - shvakh,gebrokhn:
Di oyfelakh,di bidne fir,-
Nor dare hoyt un knokhn.

O, seyer sind is ser` groys,
Is' gvaltik tsum erstoynen!
Sey hobn mer keyn heym far sikh,
Keyn dire, vu zu voynen.
Sey kuckn oyf dem rikhter itst,-
Sey kenen di grimasn,-
Sey veysn shoyn dem vildn psak
Far vandln in di gasn

Es traybt sey shoyn di g`rekhtigkayt
Als betler, vagabzndn,
Fun dorf tsz dorf, fun stodt tsu stodt,
Kimat a yor a rundn.
Sey kenen yedr tfise
Sey veysn shoyn di nores;-
Dokh starbn ober starbt sikh nit,
Es lebt sikh nokh oyf tsores.

Der muter's zung is vi gelemt,
Der foter fregt tsutrogn:
"Vu denkst du 'djudz', uns vayter itst
Mit Oyfelakh tsu yogn?
O, los uns do! Di stodt is groys,-
Mie veln efsher krign
A moltsayt ergets vu geshenkt,
An ort avu tsu lign.

"Un ob ikh ver a mol gesunt
(bay Got ken ales ver'n),
Vel ikh mayn vayb un kinder nokh
Mit tsertlikhkeyt erneren.
O, los uns, 'dzudz' , o los uns do
Farblaybn tsvishn menshn!
O, gib anstot tsu flukhn dikh,
Gelegnhayt tsu benshn!"

Der 'dzudz betrakht dem krankn man
Mit seyne bistre blikn:
"O, neyn, ikh wel aykh ale seks
Fun danen mer nit shikn.
Ir beyde nor vet musn geyn,
Di kinder veln blaybn;
Ikh vel far sey in vaysnhoys
A frayn plas farshraybn."

Der foter vert far shrek farstumt,
Di muter hobt on shreyn:
"O, neyn, dos vet in himl Got
Aykh keyn mol nit fartsayn.
Un nemt ir mayne kinder tsu,
To nemt vareynt mayn lebn;-
O, neyn, ikh vel di kinder aykh
Oyf keyn shum fal nit gebn!

"Ikh hob mit blut gesogn sey,
Ertsogn bis azinder,-
Ikh vel aykh vayter betln geyn
Un spisn mayne kinder.
Ikh veys, o 'dzudz', dos ken nit sayn,
Du lakhst es nor,du spilst nor,
O, los di oyfelakh bay mir
Un treyb uns, vu du vilst nor!"

Der 'dzudz',- er entfert nit a vort,
Makht fartig di papirn:-
Im art di muter's verter nit,
Im ken ir vey nit rirn.
Der mishpet, er is oysgeredt,-
Un ken er seyn nokh vilder?
A dopelt flukh oyf der system,
Vos shaft a selkhe bilder!

a psak (the verdict)
mishpet (the court trial)